Γράφει ο Γεράσιμος Θεοφιλάτος
Πρόεδρος Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Μεσολογγίου
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο «Καλλικράτης» έχει περίοπτη θέση στο λεγόμενο «Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης». Το γεγονός αυτό και μόνο επιβεβαιώνει ότι η αφετηρία της κυβέρνησης για τη λεγόμενη διοικητική μεταρρύθμιση δεν είναι κατά την ταπεινή μου γνώμη η ισχυροποίηση της αυτοδιοίκησης. Συνεπώς ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι στην πράξη δεν πρόκειται να υλοποιηθούν οι απαιτήσεις της αυτοδιοίκησης για απόδοση στην Αυτοδιοίκηση των αναγκαίων πόρων που απαιτούνται για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου.
Έχω την άποψη ότι το κίνημα της αυτοδιοίκησης θα πρέπει να επιδιώξει να αναγεννηθεί ο θεσμός ως λαϊκός και κοινωνικός, με ενισχυμένο τον πολιτικό του ρόλο, ώστε να συμβάλλει στη συμμετοχή των πολιτών στις υποθέσεις που τους αφορούν, στη μείωση των τεράστιων κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.
Αναγκαία συνθήκη είναι ένα συνολικό, δημοκρατικό, πολιτικό σχέδιο ανακατανομής εξουσιών και πόρων υπέρ των αυτοδιοικητικών θεσμών.
Θα πρέπει η Αυτοδιοίκηση να παράγει πολιτική, να σχεδιάζει και να υλοποιεί πολιτικές στα πλαίσια του εθνικού σχεδιασμού και όχι απλά να διαχειρίζεται πόρους είτε ευρωπαϊκούς είτε εθνικούς. Το σχέδιο «Καλλικράτης» υπάρχει κίνδυνος αντί για σχέδιο μεταρρύθμισης να γίνει σχέδιο απορρύθμισης της αυτοδιοίκησης. Και γίνομαι πιο συγκεκριμένος επί της “φιλοσοφίας” του σχεδίου:
1. Καθιέρωση απλής αναλογικής
Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι πρωταρχική προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση περί διοικητικής μεταρρύθμισης να δεσμευτεί η κυβέρνηση για την καθιέρωσή της. Το αρνούνται. Το εκλογικό σύστημα στο σχέδιο «Καλλικράτης» είναι καθαρά πλειοψηφικό, αφού ο πρώτος συνδυασμός, ανεξαρτήτως ποσοστού εκλέγει το 60% των μελών του Δημοτικού και Περιφερειακού συμβουλίου!!!
2. Δημοκρατική μεταρρύθμιση
Μια δημοκρατική μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση πρέπει, εκτός από το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής να θεμελιώνεται και σε δύο ακόμη δημοκρατικούς πυλώνες.
α) Στην αναβάθμιση των συλλογικών οργάνων σε βάρος των μονοπρόσωπων διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη δημοκρατική συμμετοχή με την αποτελεσματικότητα π.χ. σε επίπεδο του νομού ο αντιπεριφερειάρχης είναι ανεξέλεγκτος, αφού δεν προβλέπεται συλλογικό όργανο.
β) Στην εισαγωγή κανόνων πολιτικής συμμετοχής και άμεσης δημοκρατίας. Τα αυτοδιοικητικά οργανωτικά σχήματα πρέπει να διασφαλίζουν την άμεση συμμετοχή των πολιτών στη διοίκηση των υποθέσεών τους και στην άσκηση της τοπικής δημοκρατίας. Άλλωστε και ο όρος «Αυτοδιοίκηση» δηλώνει την αυτοδιεύθυνση, την αυτοδιαχείριση της τοπικής κοινωνίας.
3. Συνολική μεταρρύθμιση
Η μεταρρύθμιση πρέπει να είναι συνολική και να καλύπτει την κεντρική και αποκεντρωμένη διοίκηση σ’ όλους τους τομείς της (στο σύνολό της) και την α΄βάθμια και την β΄βάθμια. Ο πρωταρχικός σκοπός ήταν και παραμένει να περιοριστεί το κράτος στα επιτελικά του καθήκοντα όπως προβλέπει και το Σύνταγμα και να αποκεντρωθούν προς την Αυτοδιοίκηση, εκτελεστικές εξουσίες και κρατικές αρμοδιότητες, ώστε να ασκούνται πλησιέστερα προς την κοινωνία και με την συμμετοχή της κοινωνίας. Το σχέδιο τα προβλέπει αυτά ή περιορίζεται σε συνενώσεις που θα αναπαράγουν με πολύ πιο έντονο τρόπο τον συγκεντρωτισμό και τον κομματισμό σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο;
4. Αρμοδιότητες
Η κυβέρνηση ακολουθεί το ίδιο μοντέλο που ακολουθήθηκε όταν δημιουργήθηκε η Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Πάνω από τις αιρετές περιφέρειες θα έχει σαν “καπέλο” 7 Υπερπεριφέρειες με διορισμένους Υπερπεριφερειάρχες.
Έχω την άποψη ότι το κίνημα της αυτοδιοίκησης θα πρέπει να επιδιώξει να αναγεννηθεί ο θεσμός ως λαϊκός και κοινωνικός, με ενισχυμένο τον πολιτικό του ρόλο, ώστε να συμβάλλει στη συμμετοχή των πολιτών στις υποθέσεις που τους αφορούν, στη μείωση των τεράστιων κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.
Αναγκαία συνθήκη είναι ένα συνολικό, δημοκρατικό, πολιτικό σχέδιο ανακατανομής εξουσιών και πόρων υπέρ των αυτοδιοικητικών θεσμών.
Θα πρέπει η Αυτοδιοίκηση να παράγει πολιτική, να σχεδιάζει και να υλοποιεί πολιτικές στα πλαίσια του εθνικού σχεδιασμού και όχι απλά να διαχειρίζεται πόρους είτε ευρωπαϊκούς είτε εθνικούς. Το σχέδιο «Καλλικράτης» υπάρχει κίνδυνος αντί για σχέδιο μεταρρύθμισης να γίνει σχέδιο απορρύθμισης της αυτοδιοίκησης. Και γίνομαι πιο συγκεκριμένος επί της “φιλοσοφίας” του σχεδίου:
1. Καθιέρωση απλής αναλογικής
Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι πρωταρχική προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση περί διοικητικής μεταρρύθμισης να δεσμευτεί η κυβέρνηση για την καθιέρωσή της. Το αρνούνται. Το εκλογικό σύστημα στο σχέδιο «Καλλικράτης» είναι καθαρά πλειοψηφικό, αφού ο πρώτος συνδυασμός, ανεξαρτήτως ποσοστού εκλέγει το 60% των μελών του Δημοτικού και Περιφερειακού συμβουλίου!!!
2. Δημοκρατική μεταρρύθμιση
Μια δημοκρατική μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση πρέπει, εκτός από το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής να θεμελιώνεται και σε δύο ακόμη δημοκρατικούς πυλώνες.
α) Στην αναβάθμιση των συλλογικών οργάνων σε βάρος των μονοπρόσωπων διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη δημοκρατική συμμετοχή με την αποτελεσματικότητα π.χ. σε επίπεδο του νομού ο αντιπεριφερειάρχης είναι ανεξέλεγκτος, αφού δεν προβλέπεται συλλογικό όργανο.
β) Στην εισαγωγή κανόνων πολιτικής συμμετοχής και άμεσης δημοκρατίας. Τα αυτοδιοικητικά οργανωτικά σχήματα πρέπει να διασφαλίζουν την άμεση συμμετοχή των πολιτών στη διοίκηση των υποθέσεών τους και στην άσκηση της τοπικής δημοκρατίας. Άλλωστε και ο όρος «Αυτοδιοίκηση» δηλώνει την αυτοδιεύθυνση, την αυτοδιαχείριση της τοπικής κοινωνίας.
3. Συνολική μεταρρύθμιση
Η μεταρρύθμιση πρέπει να είναι συνολική και να καλύπτει την κεντρική και αποκεντρωμένη διοίκηση σ’ όλους τους τομείς της (στο σύνολό της) και την α΄βάθμια και την β΄βάθμια. Ο πρωταρχικός σκοπός ήταν και παραμένει να περιοριστεί το κράτος στα επιτελικά του καθήκοντα όπως προβλέπει και το Σύνταγμα και να αποκεντρωθούν προς την Αυτοδιοίκηση, εκτελεστικές εξουσίες και κρατικές αρμοδιότητες, ώστε να ασκούνται πλησιέστερα προς την κοινωνία και με την συμμετοχή της κοινωνίας. Το σχέδιο τα προβλέπει αυτά ή περιορίζεται σε συνενώσεις που θα αναπαράγουν με πολύ πιο έντονο τρόπο τον συγκεντρωτισμό και τον κομματισμό σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο;
4. Αρμοδιότητες
Η κυβέρνηση ακολουθεί το ίδιο μοντέλο που ακολουθήθηκε όταν δημιουργήθηκε η Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Πάνω από τις αιρετές περιφέρειες θα έχει σαν “καπέλο” 7 Υπερπεριφέρειες με διορισμένους Υπερπεριφερειάρχες.
5. Οικονομική αυτοδυναμία της αυτοδιοίκησης
Στο πλαίσιο του ενιαίου δημοσιονομικού συστήματος υπό την ευθύνη του κράτους και χωρίς επιβολή νέων φόρων στους πολίτες, πρέπει να γίνει ανακατανομή των φορολογικών πόρων μεταξύ κεντρικής εξουσίας και αυτοδιοίκησης. Επίσης καμιά δέσμευση δεν υπάρχει ότι θα αποδώσει η κυβέρνηση τα οφειλόμενα στην Αυτοδιοίκηση. Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι η Αυτοδιοίκηση την επόμενη τετραετία που είναι περίοδος δημοσιονομικής πολιτικής και κοινοτικής επιτήρησης θα δει τους πόρους της να μειώνονται ξανά.
6. Προσωπικό
Το θέμα του προσωπικού είναι ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα δεδομένων τριών προβλημάτων:
α) Της υποστελέχωσης της αυτοδιοίκησης.
β) Της άνισης μισθολογικής κατάστασης του προσωπικού της (στο επίπεδο της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης).
γ) Της πολιτικής των μη προσλήψεων για την επόμενη τουλάχιστον τριετία με βάση τις δεσμεύσεις του «Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης».
Κυρίες και κύριοι,
Τελειώνοντας και συμβάλλοντας υποθέτω με δημιουργικό τρόπο στην συνάντησή σας θα ήθελα να επισημάνω με κωδικό τρόπο τι έγινε με τον «Καποδίστρια» που δεν πρέπει να ξεχνάμε, κυρίως εσείς:
α) Δεν υπάρχει καμία αποτίμηση του προγράμματος. Ξέρετε που οδηγήθηκε το όλο εγχείρημα.
β) Επικράτησαν μικροκομματικές σκοπιμότητες, όπως και τώρα είναι έτοιμες να εκφραστούν.
γ) Διαπίστωση κοινή η ανυπαρξία ουσιαστικής στήριξης και έλλειψης πόρων κ.λπ.
Άρα, με δεδομένο όλο το ιστορικό προηγούμενο. Το ότι αντίστοιχες διεργασίες σε χώρες της Ευρώπης κράτησαν αρκετά χρόνια διαβουλεύσεων ούτως ώστε να διαμορφωθεί η ανάλογη κοινωνική συνείδηση μέχρι να καταλήξουν, και με μια κυβέρνηση 6 μηνών με χίλια δυο προβλήματα, ας μου επιτρέψετε να κρατήσω μικρό καλάθι και να μην είμαι αισιόδοξος για το όλο εγχείρημα.
(Παρέμβαση στην συνάντηση της ΤΕΔΚ
Δημάρχων του Νομού και Κοινωνικών Εταίρων
στο «ΘΕΟΞΕΝΙΑ» στις 30-3-2010)