Γράφει η Φωτεινή Τσιτσώνη-Καβάγια,
Εκπαιδευτικός
27 Αυγούστου: Του Αγίου Φανουρίου.
Ο Άγιος Φανούριος ήταν Δωδεκανήσιος και η λατρεία του άρχισε το 14ο αι. στη Ρόδο, όπου βρέθηκε τυχαία η εικόνα του στα ερείπια μιας εκκλησίας, κοντά στα τείχη της πόλης, τα οποία επισκεύαζαν οι Τούρκοι, που κατείχαν τότε το νησί. Ανάμεσα στις παλιές εικόνες που υπήρχαν εκεί, οι οποίες ήταν σε κακή κατάσταση, με τις μορφές που απεικόνιζαν σβησμένες, ξεχώριζε μία, όπου το πρόσωπό της φαινόταν πολύ καθαρά, καθώς και το όνομα που έγραφε επάνω : ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ: Στο γύρω μέρος της εικόνας υπήρχαν και δώδεκα σκηνές, προφανώς από τα μαρτύρια που υπέστη ο Άγιος και που επειδή ήταν πολλά, γι’ αυτό και η προσωνυμία Μεγαλομάρτυς.
Ο μητροπολίτης τότε του νησιού, Νείλος, ζητώντας την άδεια του σουλτάνου, που επισκέφτηκε στην Κωνσταντινούπολη, ανακαίνισε την εκκλησία προς τιμή του Αγίου και του καθιέρωσε γιορτή την ημέρα της ευρέσεως της εικόνας, 27 Αυγούστου. Τότε η λατρεία του Αγίου Φανουρίου διαδόθηκε γρήγορα στο Αιγαίο (Δωδεκάνησα, Κρήτη, Κύπρο, Χίο, Λέσβο) και σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.
Η εικόνα παριστάνει τον Άγιο έφιππο, ως αξιωματικό του ρωμαϊκού στρατού, πάνω σε άλογο καφετί, γι’ αυτό λέγεται ότι προσομοιάζει με τα δυο παλικάρια της πίστης μας, τους Αγίους Γεώργιο και Δημήτριο. Ο Άγιος έζησε στα ρωμαϊκά χρόνια, πιθανόν τον 3ο αι. μ. Χ. και μαρτύρησε κατά τους μεγαλύτερους διωγμούς των χριστιανών από τους Ρωμαίους.
Τον άγιο Φανούριο έκανε αρκετά δημοφιλή η παρήχηση του ονόματός του : φαίνω = φανερώνω. Είναι, λοιπόν, ο Άγιος που φανερώνει τα χαμένα πράγματα, ζώα ή και την τύχη. Γι’ αυτό και σε μια εικόνα του παριστάνεται να κρατάει στο χέρι του κερί αναμμένο, ενώ στην πίστη του λαού έχει θέση μάντη.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ:»Άγιε μου Φανούριε, φανέρωσέ μου το…και θα σου κάνω μια πίτα για την ψυχή της μάνας σου».
Μπορούμε να πούμε πως είναι μια παράδοση τυπική, που κόλλησαν στην άγνωστη βιογραφία του, ότι η μητέρα του ήταν σκληρή και άπονη με τους φτωχούς και δε μετάνιωσε γι’αυτό ούτε στο θάνατό της.
Συνηθίζουν, λοιπόν, και όχι μόνο στη γιορτή του, αλλά και καθόλη τη διάρκεια του χρόνου να ζυμώνουν πίτα, τη γνωστή φανουρόπιτα, με εννέα υλικά και να τη μοιράζουν σε γείτονες και γνωστούς, αφού τη διαβάσει ο ιερέας, για να συγχωρεθεί η μάνα του Αγίου.
29 Αυγούστου : Του Αη- Γιαννιού, του Αποκεφαλιστή
Πρόκειται για τη μνήμη της αποτομής της κεφαλής του Ιωάννη, του Προδρόμου, του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή.. Έτσι διαβάζουμε στα τρία Ευαγγέλια (Ματθαίου, Μάρκου και Λουκά, όπου γίνεται λόγος για τον Ηρώδη και την Ηρωδιάδα, καθώς και για την κόρη της, που χόρεψε.
Ο λαός αυτή τη γιορτή τη θεωρεί πένθιμη, γι’ αυτό και νηστεύει. Οι παλιοί νήστευαν και από κόκκινους καρπούς, όπως καρπούζι, βατόμουρα, κόκκινα σταφύλια, μαύρα σύκα, επειδή θυμίζουν το αίμα.
Τον Αη-Γιάννη, τον Αποκεφαλιστή τον θεωρούσαν και προστάτη από τη θέρμη της ελονοσίας, κατά παρετυμολογία του ονόματός του, Γιάννης – γιάνω, δηλ. θεραπεύομαι.
31 Αυγούστου- Της Αγίας Ζώνης(Στο κλείδωμα του χρόνου)
Στην Κωνσταντινούπολη, κατά τα βυζαντινά χρόνια, οι Βυζαντινοί φρόντιζαν να συγκεντρώνουν κειμήλια που ανήκαν στο Χριστό, την Παναγία, τους Αγίους, τους Αποστόλους.
Στις 31 Αυγούστου, λοιπόν, γιορτάζεται η κατάθεση της ζώνης της Παναγίας, που την έφεραν επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού και την κατέθεσαν επίσημα στην Πόλη μαζί με την εσθήτα της.
Αυτή την ημέρα γιορτάζει στο Ευηνοχώρι το εκκλησάκι της Παναγίας της Ευαγγελίστριας, που είναι στην άκρη του απέραντου κάμπου.
Η 31η Αυγούστου, λογαριάζεται ως κλειδοχρονιά, επειδή αυτή είναι η τελευταία μέρα του καλοκαιριού και η τελευταία του εκκλησιαστικού έτους, αφού από την 1η του Σεπτέμβρη είναι η αρχή του καινούριου εκκλησιαστικού έτους, η «αρχή του Ινδίκτου». Είναι ακόμα η εποχή που οι αγρότες μπαίνουν σε καινούρια καλλιεργητική περίοδο.
Σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας, αυτή τη μέρα ανάβουν φωτιές, που τις πηδούν σαν και τις φωτιές του Αη-Γιαννιού, του Ριγανά (24 Ιουνίου), φωτιές διαβατήριες από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο.
Καλό φθινόπωρο!