Γράφει η Ευαγγελία Χρ. Πρέζα,
Αριστούχος Κοινωνιολόγος Πανεπιστημίου Αιγαίου,
Πολιτικός Επιστήμονας Msc Νομικής Σχολής, Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρθρογράφος τοπικού τύπου
Όταν ξεκίνησα να αρθρογραφώ, ξεκίνησα θέλοντας απλώς να φλερτάρω με έναν νέο χώρο, αυτόν των ΜΜΕ και συγκεκριμένα τον τύπο. Στη συνέχεια το μυαλό μου γεννούσε αεναώς πολλές ιδέες, τις οποίες μπορούσα να θίξω και να αναπτύξω. Δημιούργησα αρκετό υλικό σε πολύ γρήγορο χρόνο διότι όταν γράφεις, παθιάζεσαι από ένα σημείο και μετά. Με την πάροδο του χρόνου και με την εξέλιξή μου, διαπίστωσα ότι τα πιο σπουδαία θεωρητικά ευρήματα, έρχονται μέσα από την εμπειρία, τόσο σε γενικό όσο και σε ειδικό επίπεδο. Επίσης, όταν έχεις θίξει μια ευρεία γκάμα θεμάτων, θέλεις να ασχοληθείς στην πορεία με κάτι που σε δελεάζει, όταν το ερευνάς.
Κατά πόσο μπορεί να τρομάξεις στην έρευνα; Κατά πόσο πίσω από το όμορφο κρύβεται μεγάλη ασχήμια; Κατά πόσο πίσω από τα παραμύθια κρύβονται τραγωδίες; Πώς η λογική ωθείται στην τρέλα; Η τρέλα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον στον τομέα της Κοινωνιολογίας και μάλιστα αποτέλεσε και ένα μέρος της εξειδίκευσης μου σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Αν και την τρέλα σε πρακτικό επίπεδο τη μελέτησα όταν διετέλεσα επιστημονικός συνεργάτης στο ψυχιατρικό τμήμα του νοσοκομείου Χατζηκώστα του Μεσολογγίου και εμπλούτισα εν πολλοίς το γνωσιακό μου κεφάλαιο.
Βέβαια, το τρίπτυχο κοινωνία, τρέλα και θάνατος έχει ακόμη πιο πολύ ενδιαφέρον όταν το προσεγγίζεις και το ερευνάς. Ελάτε να δούμε μαζί ένα πολύ εύστοχο παράδειγμα θανάτου που ενέχει κωμικοτραγικές σκηνές και άπλετες δόσεις τρέλας. Μια τρέλα που ζει ανάμεσά μας. Ήταν δυο οικογένειες που τον τελευταίο καιρό λογομαχούσαν έντονα για αρκετούς μήνες. Στην πιο εκλαϊκευμένη γλώσσα τρωγόντουσαν ωσάν ήταν κοκόρια. Οι καυγάδες λάμβαναν όλο και μεγαλύτερη ένταση. …ώσπου το μεγάλο κακό χτύπησε την πόρτα ενός εκ των δυο οικογενειών. Ένα μέλος της μιας οικογένειας αρρωσταίνει και χάνει τη ζωή του σε χρόνο πολύ γρήγορο. Πρόκειται για το χειρότερο είδος θανάτου, τον αιφνίδιο, που θέλεις πολύ καιρό να συνειδητοποιήσεις αλλά δεν το αποδέχεσαι ποτέ. Όταν μιλάω για αποδοχή δεν αναφέρομαι στα στάδια του πένθους σύμφωνα με ψυχολογίζοντα θεωρήματα, όπου στην αρχή έχουμε άρνηση και έπειτα συνειδητοποίηση και εκκίνηση του πένθους, αλλά στο ότι δεν θέλεις να πιστεύεις ότι έχει συμβεί και δεν μπορεί να το αλέσει ο νοητικός σου μύλος. Και ερωτώ: πώς αντέδρασε η άλλη οικογένεια; Απαντώ: σαν να μη συνέβη ποτέ τίποτε, οι καυγάδες, οι προσβολές εξαφανίστηκαν. Δυο μέλη της δεύτερης οικογένειας έσπευσαν στην οικία του ανθρώπου που «κοιμήθηκε» με μια αγκαλιά λουλούδια, με βαθιά λύπη και στενοχώρια. Τι κρίμα, μα πώς συνέβη, απορούσαν.
Κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς ακόμη καλύτερα. Μα καλά παραμύθι είναι και δίνω τέτοιο τέλος; Σίγουρα όχι! Το λες τραγωδία σε ουσιαστικό επίπεδο για τη μια οικογένεια που πονούσε αλλά για την άλλη δεν είχε καμία σημασία γιατί το άλεσαν στο νου τους σαν ένα παραμυθάκι του τύπου δεν έκλεισε το δικό μας σπίτι, αλλά του γείτονα, τι μας μέλλει εμάς; Ιδού αγαπητοί μου αναγνώστες η τρέλα, η κυρία Stultitia, μας κάνει την τιμή της επισκέψεώς της. Πώς αντιδρά ένας άνθρωπος με φυσιολογικά αντανακλαστικά στην παρούσα φάση; Ας μιλήσουμε απροκάλυπτα, χωρίς φόβο, με το φως της γυμνής αλήθειας. Το άτομο που έχει χάσει εκείνη την ώρα άνθρωπο μέσα από το σπίτι του θέλει να αρπάξει τα λουλούδια και πυξ λαξ να τα κάνει σετάκι με το κεφαλάκι του δωρητή. Έλα όμως που για να δείξεις τον προσήκοντα σεβασμό, καταπιέζεις την οργή σου και καταπίνεις. Και ερωτώ: το ρητό η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει το ξέχασες; Και πάς να μαζέψεις τα ασυμμάζευτα; Απάνθρωπο, ελεεινό, αδίστακτο και χυδαία προκλητικό διάβημα από τη μεριά της δεύτερης οικογένειας. Η ως άνω εκτίμηση είναι ένας συγκερασμός απόψεων δυο ανθρώπων, της γράφουσας κι ενός συναδέλφου μου που εκπονεί το διδακτορικό του στον τομέα της Φιλοσοφίας και με τον οποίο τρώγαμε λίγες μέρες πριν συζητώντας το εν λόγω θέμα με μεγάλη ένταση. Έτσι του υποσχέθηκα ότι θα μεταφέρω αυτό το κομμάτι της πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης μας σε ένα άρθρο μου. Εικάζω πως είναι γνωστή η ρήση ‘όσο ζω θέλω να δω ποιος με αγαπά’. Κι αυτό γιατί μετά σε «αγαπάει» πολύς κόσμος. Ναι, ναι αγάπη με άρωμα θανάτου. Δεν αντέχεται με τίποτα. Είναι απόλυτα αηδιαστική.
Γενικότερα, όταν κλείνει μια επιχείρηση ακούς: «Το έμαθες βρε παιδί μου ο τάδε έκλεισε την επιχείρησή του». Όταν πεθαίνει κάποιος ακούς: «Το έμαθες πέθανε ο τάδε». Κρίμα, κρίμα, κρίμα ηχεί από παντού. Γιατί όμως όταν είσαι στα καλά σου, δεν θέλει ο άλλος να σε βλέπει μπροστά του λες και τον ενοχλεί και η ανάσα σου; Τυχαία είχε πει ο αξιομακάριστος και αείμνηστος Χριστόδουλος ότι ζήτησε κάποιος να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα; Στο θάνατο το χειρότερο είναι όταν ακούς το πώς πεθαίνει ο τάδε, που ο καθένας φτιάχνει τα δικά του σενάρια λες και μαγειρεύει ένα πικάντικο φαγητό και βάζει του κόσμου τα μπαχάρια. Όπότε δεν βγάζεις άκρη, διότι καταλαβαίνεις όλη αυτή τη ‘μπεσαμέλ’ και αποχωρείς. Τα άσχημα νέα μαθαίνονται με ταχύτητα φωτός εν αντιθέσει με τα καλά στην κοινωνία ώρα μηδέν. Ας πούμε και μια ιστορία που διάβασα κάποια στιγμή: ήταν ένας άνθρωπος σε ένα χωριό που είχε προκοπές στη ζωή του δίχως να τις αναγνωρίζει η κοινωνία, μέχρι που πήγε με την κατσίκα του γείτονα και έγινε διάσημος από τις Κατινοθοδώρες της γειτονιάς-εκπληκτικές ‘ρεπόρτερ’. Μα τι τάλαντο!!! Ας αφήσουμε τώρα την περί κατσικών συζήτηση!! Το νόημα είναι ότι η κοινωνία μπροστά στα καλά και όσα αξίζουν σε έναν άνθρωπο, εθελοτυφλεί. Ενώ με όσα μπορεί να γελάσει, τα κάνει ουρές με κεφάλια.
Τα φιλοσοφικά ερεθίσματα είναι πάρα πολλά. Είναι αυτά που σου γυρίζουν το μυαλό ανάποδα και βλέπεις ότι πολλοί άνθρωποι είναι άνθρωποι μόνο σε επίπεδο μορφολογικό. Οι λεγόμενες μαύρες ψυχές, στις οποίες αφιέρωσα κι ένα άρθρο μου. Και κάπως έτσι η κοινωνία φοράει ύπουλα τη μάσκα του δολοφόνου και με το καλάζνικοφ σε στέλνει «σε άλλη γη κι άλλα μέρη» εν μια νυκτί. Αν το φιλοσοφήσεις το θέμα αυτό, ειλικρινά τρομάζεις. Δυστυχώς, ας είμαστε ρεαλιστές, πολλοί είναι οι εραστές του κακού. Τι γίνεται όμως όταν το κακό χτυπά και τη δική τους θύρα; Η ίδια η ζωή μιλά και μας δίνει τις πιο ορθολογικές απαντήσεις της. Καθώς εξελισσόταν η συζήτησής μας με τον συνάδελφο, καταλήξαμε και οι δυο στη συναγωγή του εξής συμπεράσματος: Ο θάνατός σου η ζωή μου. Σε απλή μετάφραση: ζωή εις βάρος μιας άλλης ζωής. Επί παραδείγματι, κάποιος πουλάει όπλα και θησαυρίζει. Τα όπλα αυτά όμως σκοτώνουν ανθρώπους. Είναι λεφτά βαμμένα με αίμα πολλών ανθρώπων. Αυτό το είδος ζωής σε βάρος μιας άλλης ζωής είναι ένα είδος τρέλας, μέσα από την ποικιλία των μορφών της. Πώς είναι δυνατόν να χαίρεσαι τη ζωή σου όταν σκέφτεσαι ότι πήρες κάποιον άλλον στο λαιμό σου; Απλή αναισθησία, με φάρμακα ή χωρίς, οι απόψεις διίστανται και θα σας γελάσω.
Η τρέλα χρειάζεται στη ζωή μας αλλά σε μια δημιουργική μορφή. Και τότε όμως θα βρεθούν κάποιοι άνθρωποι χαμηλής και μάλιστα πολύ χαμηλής νοημοσύνης που θα χαρακτηρίσουν έναν άνθρωπο της διανόησης τρελό, όπως έγινε με τον σπουδαίο, κορυφαίο διανοούμενο κοινωνιολόγο Μαξ Βέμπερ. Έκφραση αμιγούς ζήλειας και έλλειψη δυνατότητας επικοινωνίας μαζί του. Άλλωστε σε αυτή τη ζωή δεν ήρθαμε για να επικοινωνούμε με όλα τα μυαλά που υπάρχουν ανάμεσά μας. Αν επιχειρήσεις να το κάνεις, σίγουρα θα οδηγηθείς στην τρέλα. Τον είπαν τρελό επειδή δημιουργούσε συνεχώς μεγάλο πνευματικό έργο σε χρόνο πολύ σύντομο. Σχεδόν ένα βιβλίο κάθε χρόνο, όπως μας έλεγε ένας καθηγητής μου, με συνέπεια να πάθει μια πνευματική υπερκόπωση. Η μετάφραση της υπερκόπωσης σε τρέλα έγινε από τα φτωχά μυαλά, τα οποία δεν γεννούν και νομίζουν πως η διάνοια είναι αρρώστια, δεν είναι όμως, είναι χάρισμα και κεκτημένο χρόνων. Αξίζει να σημειώσουμε κάτι που είπε κάποιος ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια φωνή κι εκατό παπαγαλάκια. Η σκέψη είναι του ενός, τα λόγια γίνονται κασέτα. Πρόκειται για το αυθεντικό και τις απομιμήσεις. Προσοχή λοιπόν στις τελευταίες. Τώρα σε πρακτικό επίπεδο έχω τη δική μου θεωρία και είναι ότι η κοινωνία μας είναι μια μηχανή που παράγει τρέλα. Πόσο σταθερό είναι το περπάτημα σε ένα τεντωμένο σκοινί; Πώς κρατάς ισορροπία; Παρακινδυνευμένο…η λύση είναι μια: αλλάζεις δρόμο και απαντάς άλλους διαβάτες. Μιας και πολλοί πάνω στο σκοινί δεν κρατιούνται, θα πέσουν στο κενό αναμφίλεκτα. Η τρέλα είναι ένα ύπουλο πράγμα, δεν φαίνεται εύκολα. Θέλετε παράδειγμα; Πολύ ευχαρίστως! Μπορεί να βλέπεις έναν διδάκτορα, καθηγητή πανεπιστημίου που να είναι μεν πολύ μορφωμένος σε σημείο παραμόρφωσης, σε σημείο να είναι ο μεγαλύτερος ψυχάκιας. Οι ιστορίες στο διαδίκτυο και τις εφημερίδες πάρα πολλές και άκρως διδακτικές σε βαθμό ανατριχιαστικό και συγκλονιστικό. Να το ψάξετε, αξίζει τον κόπο να κουνήσετε το μυαλό σας με το ζήτημα της ύπουλης νόσου.
Η πολιτική φερ’ειπείν έχει πολλή δόση επικίνδυνης τρέλας την οποία πληρώνουν οι πολίτες. Εύκολα καβαλάει ο άλλος το καλάμι και θέλει και αυτοδυναμίες με αερολογίες. Θέλετε κι άλλο παράδειγμα τρέλας με μπόλικο σιρόπι πολιτικής; Ορίστε, εκλογές και ξανά εκλογές σε μια Ελλάδα της πείνας. Και ερωτώ: αν κόψουν τα δημητριακά από τον Βενιζέλο και κάθε Βενιζέλο, και όχι μόνο που τρώει κάθε πρωί (έχω έγκυρες πηγές για το ευρύ μενού του!!!!!), πόσο υγιή θα είναι τα αντανακλαστικά του; Γιατί ναι μεν καλός συνταγματολόγος με ωραίο λέγειν, όπως ήταν και το λέγειν του Καραμανλή που εκπαραθυρώθηκε νύκτωρ από τη Βουλή, αλλά νηστικό αρκούδι χορεύει; Λόγια,λόγια, λόγια που υποτιμούν τη νοημοσύνη του ελληνικού λαού. Με όλη μου την αλήθεια μπέσα και πολιτική είναι η μέρα με τη νύχτα. Κανείς πολιτικός δεν έφαγε ποτέ λεφτά…και μετά ξύπνησες από τον βαθύ ύπνο. Το αστείο στην υπόθεση είναι οι απολογίες των πολιτικών, βλέπε κληρονομιές, αγαθοεργίες και λοιπά γνωστά από τους γνωστούς άγνωστους πετυχημένους «θεατρίνους». Υπομονή Έλληνες μέχρι η πολιτική της πλάκας να βγάλει κυβέρνηση. Γιατί δεν μου κάνει αίσθηση κανείς πολιτικός; Κρίνεται η ζωή μας, το μέλλον μας αλλά οι πολιτικοί, ως συνήθως, παίζουν εν ου παικτοίς. Έχω την εντύπωση ότι, αν βάζαμε έναν δεκάχρονο να μας κυβερνά, δεν θα έκανε τόσο παιδαριώδη λάθη που κάνουν όλοι αυτοί. Κάνω λάθος;! Όχι άλλο βύθισμα, αρκετό! Αλήθεια, αν φέρεις ένα παιδί στον κόσμο και του πεις ότι παιδί μου χρωστάς και είσαι χρεωμένο επειδή κάποια άλλα στόματα καταβρόχθισαν χρήματα, δεν θα σε πει τρελό; Διότι δεν υπάρχουν λογικά επιχειρήματα να του αποδείξεις το χρέος του. Ποιο χρέος; Άλλος τρώει κι άλλος πληρώνει; Είναι αυτό επιχείρημα;! Όχι, είναι τρέλα που κάποιοι θέλουν να μας την εκλογικεύσουν…Τον τελευταίο καιρό μήπως βλέπετε εφιάλτες; Και είναι η κυρα-Μέρκελ πρωταγωνίστρια;