Γράφει ο Θεόδωρος Μυλωνάς
Πολ. Μηχανικός
Για την Ιστορικότητα της Ιερής Πόλης του Μεσολογγίου, συνέχεια των όσων γράφονται, καταθέτω και τις δικές μου σκέψεις:Το Μεσολόγγι είναι το Μεγάλο όνομα που «καταβρόχθισε» τους Ήρωές του.
Είναι η Πόλη που απώθησε διέλυσε και ρεζίλεψε τη στρατιά του Ομέρ Βρυώνη.
Είναι ο ιστορικός Τόπος που συγκράτησε στο τείχος του-φράχτη, το μοναδικό οχυρωματικό έργο στη νεώτερη Ελλάδα, τη μεγάλη στρατιά των 30.000 Τουρκαλβανών του Κιουταχή επί ένα χρόνο. Τη στρατιά που θα μπορούσε να αφανίσει ολόκληρη την Ελλάδα.
Είναι η καρδιά που υπέφερε τα πάνδεινα για να κρατήσει μακριά, επί πέντε μήνες, τον καταστροφέα του Μοριά Ιμπραήμ.
Στο Β΄ Διεθνές Συνέδριο Ρούμελης («Η ΡΟΥΜΕΛΗ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ» Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ) που πραγματοποιήθηκε στη Ναύπακτο στις 19 Σεπτεμβρίου 2004, κατέθεσα για τη μαρτυρική πόλη του Μεσολογγίου τα παρακάτω (στα πρακτικά του συνεδρίου σελ.461).
Εδώ στο χώρο αυτό που δεν περίσσεψε το βόλι, εδώ που δεν περίσσεψε η πέτρα, εδώ που δεν περίσσεψε ο φόβος, εδώ που δεν περίσσεψε ότι τρώγεται από ζώο, εδώ που δεν αναστήθηκε κανένας για να θάψει τους άλλους, εδώ και ο θάνατος που περίσσεψε έκανε πέρα.
Στην ομιλία μου που δόθηκε στις 6 Απριλίου 2013 στο Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο εδώ στο Μεσολόγγι με θέμα τη Χαρτογραφία της Εξόδου στο τέλος απευθυνόμενος στον Άγιο Ποιμενάρχη μας είπα:
Σεβασμιότατε στον νεοέλληνα που, μετά την εκκλησία στην Αλυζία, σας είπε «έ και τι έκαναν οι Μεσολογγίτες στην Έξοδο», υπονοώντας ότι τα πάντα έκανε η φρουρά που αποτελούνταν κυρίως από Ρουμελιώτες Σουλιώτες και Ηπειρώτες, εκτός από αυτά που τους είπατε, έχω να προσθέσω και κάποια άλλα.
1. 3.100 ζευγάρια αυτιά κόπηκαν, παστώθηκαν και στάλθηκαν πεσκέσι στο Σουλτάνο. Αυτά ήταν μόνο των Μεσολογγιτών γιατί η φρουρά στη πρώτη δυσκολία, στο αυλάκι του Ομέρ, ξέφυγε, όρμησε βέβαια στον εχθρό, αλλά τους εγκατέλειψε στο λεπίδι των Τουρκαλβανών και Αραπάδων.
2. Ο Θανάσης Ραζηκότσικας, ο εκλεγμένος αρχηγός των Μεσολογγιτών ενώ αποφασίστηκε να συμμετέχει στην επιτροπή που θα πήγαινε στο Ναύπλιο για βοήθεια, αρνήθηκε να πάει γιατί γνώριζε τι θα επακολουθούσε στη πόλη. Δέχτηκε να θυσιαστεί και ο ίδιος παρά να εγκαταλείψει τους συντρόφους του. Ο Κώστας Μπότσαρης, ο Μαυροκορδάτος, ο Τρικούπης ο Σπυρομήλιος και πολλοί άλλοι από μακριά παρακολουθούσαν τα τεκταινόμενα στη τραγική πόλη.
3. Ο Μεσολογγίτης Χρήστος Καψάλης σαν σε πανηγύρι γύριζε στη πόλη και καλούσε όλους τους ανήμπορους και λαβωμένους να μαζευτούν στο σπίτι του και να ανατιναχτούν.
4. Ο Ιωσήφ Ρωγών μετά το «πίσω-πίσω» και την επιστροφή στη πόλη, όταν ο Γιώργος Τζαβέλας με τους συντρόφους του, του πρότεινε να τον σώσει, αυτός δεν δέχτηκε. Μαζί με τον άμαχο πληθυσμό των Μεσολογγιτών που τον περιστοίχιζε κατευθύνθηκε προς τον ανεμόμυλο και ανατινάχτηκε.
5. Που αλλού έγινε η μάνα να σκοτώνει το ανήλικο παιδί της για να μη «τουρκέψει» και μετά να καρφώνει το ίδιο σπαθί στη καρδιά της;.
6. Κατά τη πρώτη πολιορκία του Ομέρ Βρυώνη ο πολύς Μάρκος Μπότσαρης, που δεν αμφισβητείται η παλικαριά του, ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για παράδοση της πόλης, ο Θανάσης Ραζηκότσικας όμως με όλους τους Μεσολογγίτες στη κεντρική πλατεία αρνήθηκε, πετώντας όλα του τα χρήματα, εάν αυτή θα ήταν η ανταμοιβή.
7. Στο Πλάτανο μας λέει ο Κασομούλης ότι οι Μεσολογγίτες, αυτοί που σώθηκαν, έφυγαν για το Ναύπλιο νωρίτερα. Δεν περίμεναν να έρθουν πρώτα τα χρήματα με τους μισθούς τους, όπως έκαναν όλοι της φρουράς. Στη καρδιά τους ένοιωθαν την πίκρα την απογοήτευση για τη φρουρά, που παράτησε ανυπεράσπιστους όλους τους άμαχους, τους αδερφούς τους, τις οικογένειές τους. Στο Ναύπλιο που έφτασαν 10 μέρες πριν τη φρουρά, ρακένδυτοι, δεν τους δέχτηκαν με τυμπανοκρουσίες, όπως έκαναν μετά, για τη φρουρά. Αυτά ελέω Μαυροκορδάτου.
8. Ο ιταλός γιατρός του Ιμπραήμ Alfonso Nuzzo Mauro, που την επομένη της Εξόδου μπήκε με τον σερασκέρη Ιμπραήμ στη πόλη, για να εξιλεωθεί από τη συμμετοχή του στον εχθρικό στρατό γράφει: Άτυχο και ένδοξο Μεσολόγγι! Εσύ που για πέντε ολόκληρα χρόνια κουρέλιασες το γόητρο του αλαζόνα Μουσουλμάνου! Εσύ που προτιμάς τον θάνατο από την ατίμωση, εσύ τώρα δεν βλέπεις την επικείμενη σφαγή ενός μέρους των δικών σου ανδρείων τέκνων και τη σκληρή δουλεία που περιμένει τα υπόλοιπα; Το άλογο σταματάει χρεμετίζει και ξεφυσάει! Ακόμη και τα ζώα νιώθουν φρίκη μπροστά στο θέαμα της καταστροφής και της θανάτωσης τόσων ανθρώπων, Χλιμιντρίζει από πόνο! Τι μεγάλη έκταση γης είναι σκεπασμένη από ακρωτηριασμένα άψυχα κορμιά κάθε ηλικίας! Τα θύματα είναι αναρίθμητα, στοιβαγμένα σε σωρούς και η λάσπη έχει καλύψει τα χαρακτηριστικά τους, σε βαθμό που είναι δύσκολο να διακρίνεις το πρόσωπο, το φύλο και την κοινωνική τους θέση. Σε φιλώ ω γη, ποτισμένη με αίμα από αυτούς που μαρτύρησαν για τη θρησκεία και την αγάπη για την πατρίδα!
9. ΤΟ ΣΚΛΑΒΟΠΑΖΑΡΟ, που την επομένη στήθηκε στο στρατόπεδο του Κιουταχή. Ο αγοραστής πασπάτευε το εμπόρευμα για να βεβαιωθεί για την ποιότητα της σάρκας. Αν του άρεσε το εμπόρευμα πλήρωνε και το έπαιρνε. Έτσι η αδελφή χωριζόταν από τον αδερφό και το παιδί από τη μητέρα. Τα παιδιά αρπάζονταν δυνατά από τα φορέματά τους. Ο αγοραστής έπαιρνε βίαια τη μάνα και ένας άλλος το παιδί. Με τα μάτια στεγνά πια από τα δάκρυα η μητέρα, αγκομαχώντας από την εξάντληση, το φόβο και την κακομεταχείριση, έβλεπε με ένα πνιχτό λυγμό το παιδί της που έκλαιγε απελπισμένα. Μια όμορφη Μεσολογγίτισσα αγοράσθηκε ακριβά για να ξαναπουληθεί σε κάποιο μπέη. Δεν ήταν σπάνιο να πουληθεί μια αιχμάλωτη τέσσερις και πέντε φορές την ίδια μέρα σε τέσσερες ή πέντε αγοραστές, που αφού ικανοποιούσαν τις ιδιοτροπίες τους, την ξαναπουλούσαν με κέρδος. Τις γριές και τις άσχημες τις πουλούσαν σε ευτελείς τιμές. Και όταν οι βάρβαροι στρατιώτες δεν έβρισκαν αγοραστή, τις σκότωναν μερικές φορές για διασκέδαση και για να δείξουν την δεξιοτεχνία τους στον αποκεφαλισμό με ένα μόνο χτύπημα του σπαθιού.
10. Αυτά υπέστησαν οι Νεομάρτυρες Μεσολογγίτες για τη πατρίδα και τη θρησκεία.
11. Και για την σημερινή μας έξοδο, οι τωρινοί μας στρατηγοί, επί τέλους ας βγάλουν τα γιαταγάνια τους να επιτεθούν στην οποιαδήποτε Τρόϊκα και να διεκδικήσουν το αυτονόητο: την ελευθερία μας από τον «ζυγό» της βόρειας Ευρώπης.