Γράφει ο Νικήτας Δ. Μάζης MSc Δασολόγος
Διευθυντής Δασών Ν. Αιτωλοακαρνανίας
Οι σχέσεις και οι δεσμοί του ανθρώπου με το δάσος είναι τόσο παλιοί όσο και η ιστορία του. Μπορούμε να πούμε, χωρίς υπερβολή, ότι ο άνθρωπος γεννήθηκε στο δάσος και εκεί βρήκε τροφή και στέγη. Στην προσπάθεια ανεύρεσης τροφής δημιουργήθηκαν οι πρώτες σχέσεις και ο άνθρωπος συνδέθηκε με το δάσος ως κυνηγός και ως συλλέκτης καρπών και βολβών. Στο στάδιο αυτό η επίδραση του ήταν μόνο έμμεση και ο άνθρωπος ήταν απλά ένας κρίκος της τροφικής αλυσίδας των φυσικών οικοσυστημάτων.
Καθώς όμως εξελισσόταν και οι ανάγκες σε υλικά αγαθά πολλαπλασιάζονταν, ο άνθρωπος σταδιακά μετατράπηκε σε καταστροφέα των δασών και γενικότερα του περιβάλλοντος. Με την καταστροφή όμως των δασών εξαφανίστηκαν ή παρήκμασαν και πολλοί πολιτισμοί για να επαληθευθεί η ρήση σύμφωνα με την οποία «ο πολιτισμός αρχίζει με την υλοτομία του πρώτου γίγαντα του αρχέγονου δάσους και τελειώνει με το μπήξιμο του τσεκουριού στον κορμό του τελευταίου δέντρου που απόμεινε».
H αρχή της αειφορίας των καρπώσεων αντικαταστάθηκε σήμερα από την αρχή των πολλαπλών λειτουργιών του δάσους: από το δάσος πρέπει να παίρνουμε υλογενή προϊόντα αλλά και οξυγόνο, προστασία εδάφους, δυνατότητες για αναψυχή κλπ σε άριστο συνδυασμό και στο διηνεκές.
Ας παραδειγματιστούμε από τη δυσμενή κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και ας θυμηθούμε τις επιδράσεις και λειτουργίες των δασικών οικοσυστημάτων οι οποίες καθιστούν το δάσος διαχρονικά απαραίτητο για την ανάπτυξη και ευημερία των ανθρώπων :
1. Παραγωγή προϊόντων (ξύλου κλπ)
2. Υδρονομική επίδραση: αποτροπή των πλημμύρων και σημαντική μείωση των πλημμυρικών αιχμών και ο εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων.
3. Αντιδιαβρωτική επίδραση. Δημιουργία του εδάφους (εδαφογένεση) αλλά και προστασία και διατήρησή του.
4. Αντιανεμική προστασία. Το δάσος επιδρά ως εμπόδιο στην κίνηση του αέρα και μπορεί να μεταβάλλει την ταχύτητα, την κατεύθυνση καθώς και τη δομή των ανέμων τόσο στο εσωτερικό του όσο και στην παρακείμενη γυμνή επιφάνεια.
5. Προστασία από τους θορύβους.
6. Επίδραση στους κλιματικούς παράγοντες.
7. Δρα σαν ένα τεράστιο φίλτρο απαλλάσσοντας την ατμόσφαιρα από αιωρούμενα σωματίδια.
8. Είναι άριστος συντηρητής της βιοποικιλότητας.
Όλα αυτά ας μας κάνουν να ξεκινήσουμε να στηρίζουμε το φυσικό δάσος που διατηρεί τη φυσική του σύνθεση ειδών, δοκιμασμένων για χιλιάδες χρόνια, μεγάλης βιοποικιλότητας και οικολογικής ισορροπίας, όπως επίσης και το δάσος που δημιουργείται με φύτευση βελτιωμένων γενετικά ειδών και με φυτείες ταχυαυξών ειδών.
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας ας αφυπνιστούμε κι ας αλλάξουμε ακόμα και συνείδηση . Μια αλλαγή που αν, σύμφωνα με τον Αντουάν ντε Σαιντ - Εξυπερύ, μας πουν «είδα ένα ωραίο σπίτι με κόκκινα τούβλα, με γεράνια στα παράθυρα, περιστέρια στη στέγη, δίπλα στο δάσος», να μπορούμε να φανταστούμε το σπίτι αυτό και να μην χρειάζεται να προσθέσουν «πρόκειται για σπίτι αξίας τόσων χιλιάδων ευρώ»....
Ας γίνει λοιπόν η παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας αφετηρία να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας σχετικώς με την αξία και την ανάγκη προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων πιέζοντας αυτούς που παίρνουν αποφάσεις να προχωρήσουν σε μια διαχείριση του περιβάλλοντος, έτσι ώστε αυτή να γίνεται με βάση το οικοκεντρικό σύστημα και όχι με βάση το ανθρωποκεντρικό, γιατί τελικά δεν είναι μόνο ο άνθρωπος , αυτός που έχει δικαιώματα.