Παναγιώτης Κατσούλης: "Να ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥΜΕ τις ΓΙΟΡΤΕΣ ΕΞΟΔΟΥ"

Ευελπιστώντας πως κατακάθισε ο κουρνιαχτός που σηκώθηκε από την Παρασκευή της πρόβας “Αναπαράστασης της Ανατίναξης του Καψάλη” και μετά, καταθέτω τις παρακάτω σκέψεις.

Δυο εκδοχές υπάρχουν: Η 1^η: Όλα καλά καμωμένα στις φετινές Γιορτές Εξόδου, απλά κάποιοι «άτεχνοι» ή εγκάθετοι αντιπολιτευόμενοι κάνουν φασαρία. Η 2^η: Τα συναισθήματα που συναντάς στους δρόμους της πόλης όλο αυτό το χρονικό διάστημα, κυρίως απογοήτευση και θυμό. Τα βίωσα προσωπικά και κάποιες φορές με επιθετικό σε βάρος μου τόνο, ένεκα των ευθυνών μου ως δημοτικός σύμβουλος. Εκτιμώ πως ανοίχτηκαν πληγές, οι οποίες ακουμπούν στο βιωμένο συναίσθημα των Μεσολογγιτών για τις Γιορτές Εξόδου. Πληγές που πέραν του συναισθήματος, αφορούν το περιεχόμενο και τη μορφή των Γιορτών Εξόδου.

«Πέτρα του σκανδάλου» οι αλλαγές που έγιναν φέτος κυρίως στο σκέλος της “Αναπαράστασης της Ανατίναξης του Καψάλη”. Υπηρετώντας την τηλεοπτική μετάδοση, το καλλιτεχνικό δρώμενο ανατέθηκε σε ιδιωτική εταιρεία, “POLIS PRODUCTION”, έναντι αμοιβής 9000 €.  Βέβαια η απόφαση του Δ.Σ.  του Πνευματικού Κέντρου ανάφερε «Τηλεοπτική κάλυψη της πομπής και δοξολογίας από την ΕΡΤ στα πλαίσια των εορτών εξόδου 2018 το Σάββατο 31/3/2018 και την Κυριακή 1/4/2018 αντίστοιχα» και όχι κάτι σχετικό με την “Αναπαράσταση της Ανατίναξης του Καψάλη”, αλλά αυτό είναι δευτερεύον. 

Όσα παρακολουθήσαμε, κατά κοινή ομολογία, δεν ενθουσίασαν. Ειδικά την Παρασκευή, ένεκα και του κακού ήχου, προκάλεσαν μεγάλη δυσφορία. Ίσως ήταν «η δύναμη της συνήθειας» εκείνη που δεν μας επέτρεψε να κατανοήσουμε το καινούργιο. Ίσως ήταν προβληματικό ως καλλιτεχνική δημιουργία. Ως μη «ειδικός» ένοιωσα όπως οι πιο πολλοί. Μικρή συγκινησιακή φόρτιση έως αδιαφορία. Ίσως διαθέτω “χαμηλής ποιότητας αντανακλαστικά”, οπότε συγχωράτε με...

Όμως αυτό αφορά το επιφαινόμενο, το οποίο επειδή ακουμπά το διαχρονικά βιωμένο μας συναίσθημα, δικαιολογημένα προκαλεί, θυμό και απογοήτευση. Δεν είναι όμως η ουσία. Για να γίνει αντιληπτή αυτή, επιτρέψτε μου τη χρήση ενός ιδεατού παραδείγματος.

Ας υποθέσουμε πως στο κοντινό μέλλον, με βάση την «πόρτα» που φέτος άνοιξε, ζητά την κάλυψη και την τηλεοπτική παραγωγή των Γιορτών Εξόδου το CNN και όχι η μικρής εμβέλειας ΕΡΤ. Φέρνει μια εταιρεία με παγκόσμιο ISO και έλληνες καλλιτέχνες αναγνωρισμένου κύρους. Βάζει στο παιχνίδι και μερικούς ντόπιους που γνωρίζουν από Μεσολόγγι και Γιορτές Εξόδου, πληρώνουμε κάτι παραπάνω από το δημοτικό κορβανά – 20.000 € στοίχισαν τα «τηλεοπτικά» φέτος, ας πούμε 120.000 € τότε – και έτσι εξασφαλίζουμε παγκόσμια τηλεοπτική προβολή και ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ! 

Τι λέτε, να το πράξει ο Δήμος; Συμφωνείτε, διαφωνείτε και γιατί;

Ναι υπερβάλω ως προς το παράδειγμα, όμως με βάση το φετινό γεγονός το ερώτημα δεν είναι ρητορικό. Είναι υπαρκτό και από κάποιους ήδη απαντημένο. Λένε ως «άνθρωποι της αγοράς», με κυνικό ομολογουμένως τρόπο, «όλοι κάτι πουλάνε, εμείς θα πουλήσουμε Γιορτές Εξόδου». Επειδή πάντοτε είχα το θάρρος της άποψης μου, χωρίς «ακροβατισμούς», υποστηρίζω:

Πριν από περίπου 40 χρόνια, μετά από μάχες ο δήμος και όχι το κράτος ανέλαβε την ευθύνη των Γιορτών Εξόδου. Για να τις διοργανώνουμε με τις αρχές ενός «Μεσολογγίτικου πατριωτισμού» και όχι εθιμοτυπικά, όπως όλες τις εθνικές μας γιορτές. Γιατί οι Γιορτές Εξόδου είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα για ΜΑΣ. Το «ΜΑΣ» δεν αφορά μόνο όσους κατοικούν στο Μεσολόγγι και την Αιτωλοακαρνανία. Το «ΜΑΣ» αφορά όλους εκείνους, Έλληνες και Φιλέλληνες, οι οποίοι ως προσκυνητές τιμούν τη θυσία των «ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ».

Όλοι αυτοί και είναι πάμπολλοι ανά την οικουμένη, προσέρχονται κάθε χρόνο όχι εξαιτίας της τηλεοπτικής εικόνας, αλλά γιατί νιώθουν την ανάγκη της άμεσης συμμετοχής και μέσω αυτής της μεταλαμπάδευσης του ΑΞΙΑΚΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ και της ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΥΞΗΣ που συνοδεύει αυτό. Αυτό δεν βιώνεται εξ αποστάσεως, από κάποιο καναπέ. Συμφωνώ πως χρειαζόμαστε και την τηλεοπτική εικόνα, όμως ΔΕΝ μπορεί να είναι εκείνη που στο όνομα της θα καθορίζεται το περιεχόμενο και το τελετουργικό των Γιορτών Εξόδου.

Γιατί αυτές στηρίζονται σε κάτι ακριβοθώρητο, το οποίο δεν μπορεί να προσφερθεί από κανένα θίασο και καμία εταιρεία τηλεοπτικής παραγωγής, όσο άριστοι και αν είναι. Απαιτούνται βιώματα, βαθειά γνώση της ιστορίας, αντίληψη της παράδοσης του τόπου μας. Αυτά τα νοιώθουν μόνο όσοι ανήκουν στο «ΜΑΣ». Γι’ αυτό και διαχρονικά οι Γιορτές Εξόδου στηρίζονταν στην εθελοντική προσφορά των Μεσολογγιτών. Διαφορετικά θα τις αναλάμβαναν εργολάβοι…

Καμία εταιρεία τηλεοπτικής παραγωγής, κανένας επαγγελματίας καλλιτέχνης, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τους παλιότερους Νάσο Θεοφιλάτο και Μάκο Λιάκατα, τον Πέτρο Σιάμο σήμερα. Όμως ακόμη και αν ερμηνευτικά το μπορούσε, θα έπρεπε να αποφευχθεί. Γιατί για όλους αυτούς τους ανθρώπους και για πολλούς άλλους ακόμη, οι Γιορτές Εξόδου δεν ήταν και δεν είναι απλά μια ερμηνεία επί σκηνής. Είναι ένα κομμάτι της ζωής τους. Είναι η έκφραση της μεσολογγίτικης αξιοπρέπειας και αυτή δεν πληρώνεται ούτε αντικαθίσταται.

Όπως δεν αντικαθίσταται από καμία εταιρεία η κοπιαστική δουλειά των Τζάνου και Ματζουράτου παλιότερα, του Γιώτη σήμερα, καθώς και των δεκάδων εθελοντών μεταφραστών, φωτογράφων, εκπαιδευτικών συνόδων της πομπής. Όπως δεν αντικαθίσταται η αυτόβουλη συμμετοχή των συλλόγων, των χιλιάδων πολιτών και μαθητών, οι οποίοι μπορούν να επαναλάβουν ότι έκαναν το 2011, όταν πορεύονταν επί 3 ώρες μέσα στη βροχή και στον παγωμένο αέρα, για “τη φανέλα ρε γαμώτο”. Όπως δεν αντικαθίσταται η Δημοτική Φιλαρμονική που διαλύσατε, παρ' όλες τις ψεύτικες υποσχέσεις μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Αυτός είναι ο "πατριωτικός εθελοντισμός", όσων είναι και νιώθουν Μεσολογγίτες. Αν αυτός χαθεί, τότε χάθηκαν και οι Γιορτές Εξόδου ως μορφή και περιεχόμενο. Όσοι ανήκουν σε αυτό το «ΜΑΣ» ζούνε ΓΙΑ τις Γιορτές Εξόδου. Δεν ζούνε μέσα και ΑΠΟ τις Γιορτές Εξόδου. Είναι τεράστια η διαφορά και γνωρίζω πως ορισμένοι δεν την κατανοούν. Θεωρούν «εξωπραγματικό» όλο αυτό που γίνεται κάθε χρόνο. Όσο «εξωπραγματικό» γεγονός ήταν και η ίδια η ΕΞΟΔΟΣ!

Σε  άλλους μοιάζει «παράταιρο». Όπως κι ο Άη Συμιός και παλιότερα ο Γκόρπας κι ο Μαλακάσης με το «Μπαταργία» του. Τότε που κάποιοι προτιμούσαν να ΕΙΝΑΙ παρά να ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ. «Ου δοκείν δίκαιος, αλλ’ είναι θέλει», που έλεγε και ο Βάρναλης. Αυτή είναι η «ιδιορρυθμία» και η διαφορετικότητα μας και δεν θα ισοπεδωθεί τώρα επειδή κάποιοι θεωρούν πως “όλα πωλούνται και αγοράζονται”.

Καταλήγοντας, προτρέπω:

Επειδή ως δήμος και ως κοινωνία βρισκόμαστε σε οριακή κατάσταση, ας μιλήσουμε τώρα και επί της ουσίας. Η διοργάνωση των Γιορτών Εξόδου δεν είναι  εύκολη υπόθεση. Είναι εύκολο το λάθος. Είχε συμβεί και στη διάρκεια της δικής μου θητείας και ανέλαβα την ευθύνη, παρ’ όλο που δεν το γνώριζα εκ των προτέρων.

Όμως τώρα δεν αναφερόμαστε σε λάθος, αλλά σε πρόβα  ΑΛΛΑΓΗΣ  ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Γι' αυτό το ζήτημα αξίζει να συζητήσουμε, να διαφωνήσουμε να προσπαθήσουμε να συνεννοηθούμε. Αν αυτό γίνει, τότε και τα όποια ανθρώπινα λάθη καλόπιστα θα διορθώνονται.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι Γιορτές Εξόδου δεν προσφέρονται για ψεύτικους παραταξιακούς διαχωρισμούς - “παλληκαρισμούς”, ούτε βεβαίως για προσωπικά «ξεκατινιάσματα». Μόνο με κατάθεση απόψεων και υγιή διάλογο, τις ΣΕΒΟΜΑΣΤΕ και τις ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΜΕ.  

Παναγιώτης Α. Κατσούλης

Δημοτικός Σύμβουλος – Πρώην Δήμαρχος

Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου