Γράφει ο Λίνος Υφαντής,
Αντιπρόεδρος του
Συνδέσμου Φιλολόγων Αιτωλοακαρνανίας
Αν ρωτήσει κανείς, τι ήταν οι Τρεις Ιεράρχες ελάχιστοι θα
απαντήσουν. Σίγουρα πολλοί λιγότεροι από όσους ξέρανε το τι έγινε το 1821
και το 1940 και έχουμε σχολικές γιορτές στις 25 Μαρτίου ή στις 28 Οκτωβρίου
κάθε έτους.
Η σχολική γιορτή πέρασε κρίση. Ως σαραντάρης πλέον θυμάμαι ως μαθητής ότι οι
Τρεις Ιεράρχες ήταν μια επίσκεψη στην εκκλησία ένα κρύο πρωϊνό του Γενάρη, ένας
πύρινος λόγος εξ άμβωνος, λίγες γραμμές στα θρησκευτικά και τίποτε άλλο.
Αν και φιλομαθής το μόνο που μου έμεινε ήταν ότι ήταν πατέρες των γραμμάτων. Αν
κάποιος με ρωτούσε γιατί ήταν οι πατέρες των γραμμάτων δεν ήξερα να απαριθμήσω
τα έργα τους. Άλλωστε δεν είχα δει ποτέ κείμενά τους, τους λόγους τους ή
εικόνες από όλα όσα έκαναν.
Δεν έμαθα ποτέ ότι ο ένας εκ των τριών Ιεράρχης,ο Ιωάννης ο
Χρυσόστομος τα έβαλε με τα “λαμόγια” της εποχής του, τους “βαλαντιοσκόπους”
κληρικούς που πλούτιζαν, τους “κόλακες” και τα “παράσιτα”.
Δεν έμαθα ποτέ ότι ο άλλος εκ των τριών Ιεράρχης, ο Βασίλειος ο
Μέγας προσπαθούσε να λύσει προβλήματα εργαζομένων στα ορυχεία του Ταύρου της
Μικράς Ασίας, ορφανών, αδικημένων, ασθενών και απόρων και καθιέρωσε τη διανομή
αγαθών – τρόφιμα, ρούχα, χρήματα- και κάθε είδους βοήθειας σε φτωχές
οικογένειες, άπορους κ.λπ. Ούτε είδα ποτέ το μεγάλο πτωχοκομείο, τη
“Βασιλειάδα” και να τη συγκρίνω με άλλες παρόμοιες δράσεις της εποχής για να
καταλάβω την αξία της.
Δεν ήρθα σε επαφή ποτέ με τα κείμενα και τα ποιήματα του άλλου εκ των
τριών Ιεράρχών, του Γρηγορίου Νανζιαζηνού. Ήθελα να αποκτήσω άποψη, να τα
σχολιάσω όπως κάνω με τα άλλα της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας.
Εν τέλει, ούτε εγώ, ούτε οι μαθητές σήμερα εν ολίγοις τους πέρασε στην πράξη
ότι οι Τρεις Ιεράρχες ήταν πολύ μπροστά για την εποχή τους και εξαιτίας τους τα
αρχαία Ελληνικά Γράμματα μετακενώθηκαν στον χριστιανικό πολιτισμό. Εν ολίγοις,
αν δεν υπήρχαν οι τρεις Ιεράρχες, η σχέση που θα είχαμε με τους αρχαίους
Έλληνες θα ήταν η ίδια που έχουν οι Κέλτες με τους Ιρλανδούς, οι Γαλάτες με
τους Γάλλους κτλ. Εν ολίγοις θα είχαμε αποκοπεί και ονομαστικά από το παρελθόν
μας: Έλληνες λέμε για την αρχαιότητα, Έλληνες λέμε για το σήμερα.
Οι Τρεις Ιεράρχες λοιπόν είναι η μόνη σχολική γιορτή που έχει αναφορές στο Βυζάντιο
έστω και στα πρώτα χρόνια του. Επίσης είναι η μόνη κληρονομιά από το πάλαι ποτέ
μεγαλειώδες πολιτιστικό κέντρο βάρος του Ελληνισμού, τη Μικρά Ασία και μέση
Ανατολή. Άλλωστε κανείς από αυτούς δεν γεννήθηκε στη σημερινή Ελλάδα, όμως
πρόσφεραν τόσα πολλά στον Ελληνικό πολιτισμό.
Πολύ αργότερα εμφανίστηκαν ανάλογες προσωπικότητες με αντίστοιχο έργο που
έδρασαν στο σημερινό Ελλαδικό χώρο με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Κοσμά τον
Αιτωλό.
Όλα αυτά δεν τα κοινωνήσαμε και δεν τα καταλάβαμε. Έτσι αφήσαμε τη γιορτή να
περάσει κρίση. Δώσαμε έτσι το έναυσμα να γίνει αναλώσιμη σε κάθε είδους πρόθεση
περικοπής. Κανένας λοιπόν δε διαμαρτυρήθηκε. Αν ξέραμε όμως ότι οι Τρεις
Ιεράρχες έχουν και αναφορές σε κοινωνικούς αγώνες της εποχής και χριστιανικό
δίδαγμα και προσφορά στον Ελληνικό πολιτισμό και τα γράμματα, τότε οι
αντιδράσεις θα ήταν πολύ περισσότερες. Εν ολίγοις οι Τρεις Ιεράρχες ενώνουν
τους πάντες, από όπου και αν προέρχονται ιδεολογικά.
Στο χέρι μας είναι να επανεκκινήσουμε τη γιορτή αυτή και να την πάρουμε πίσω!
Υ.Γ.
Ο τίτλος του κειμένου μιλά για πλήρη επαναφορά. Η αργία δεν είναι
τεμπελιά, αντιθέτως σηματοδοτεί κάτι πολύ ιερό. Επίσης η αργία είναι προϊόν
κατάκτησης και όχι παροχής. Ας την ξανακατακτήσουμε με παντιέρα τη
γνώση.
Αναδημοσίευση από το alfavita.gr