 |
| Πήλινα ειδώλια από τον αποθέτη του ιερού που ερευνήθηκε κοντά στην αρχαία Αλίκυρνα |
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή της ΛΣΤ΄ ΕΠΚΑ (σ.σ. εδρεύει στο Μεσολόγγι) στο Συνέδριο του Βόλου, που οργάνωσε η ΙΓ΄ ΕΠΚΑ και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας), με θέμα: "το 4ο Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας", το οποίο διήρκησε από 15 έως 18 Μαρτίου 2012.
Την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου η πρώην Προϊσταμένη της ΛΣΤ κα Μ. Γάτση, οι αρχαιολόγοι κ.κ. Φ. Σαράντη, Δρ. Κ. Χαβέλα, και η Προϊσταμένη της ΛΣΤ΄ ΕΠΚΑ Δρ. Ολυμπία Βικάτου, παρουσίασαν τα αποτελέσματα των ανασκαφικών ερευνών που εκτελούνται στο πλαίσιο κατασκευής της Ιόνιας οδού. Αρχικά η κα Γάτση αναφέρθηκε στο έργο της Εφορείας κατά τα έτη 2009 και 2010 και στις ανασκαφές που διενήργησε η Υπηρεσία κατά την εκτέλεση των μεγάλων έργων, με ιδιαίτερη αναφορά στην ανασκαφή του νεκροταφείου κλασικών - ελληνιστικών χρόνων (5ος – 3ος π. Χ.) στα Ρηγαίικα Μεσολογγίου, όπου υπό την εποπτεία της είχαν ερευνηθεί 245 τάφοι με αρκετά ευρήματα. Έμφαση δόθηκε στον τάφο ενός νεαρού κοριτσιού που συνοδευόταν από χρυσά κοσμήματα, πήλινα αγγεία και ασημένια σκεύη.
 |
| Γενική άποψη της θέσης Τρεις Εκκλησιές, όπου διακρίνεται το αρχαίο τείχος |
Στη συνέχεια η κα Φ. Σαράντη, Προϊσταμένη Τμήματος Αρχαιολογικών Χώρων της ΛΣΤ΄ ΕΠΚΑ, παρουσίασε τις ανασκαφικές εργασίες στο τμήμα της Ιονίας οδού Αντιρρίου – Χάλκειας. Τα σημαντικότερα κατάλοιπα έχουν εντοπιστεί στην περιοχή της αρχαίας Μακύνειας, όπου ερευνάται τμήμα ατείχιστου οικισμού που πιθανότατα ανήκε στην αρχαία πόλη.
Ο οικισμός κατοικήθηκε από την πρώιμη κλασική έως και την μέση ελληνιστική περίοδο, ενώ στον ίδιο χώρο είχε προηγηθεί προϊστορική εγκατάσταση της ΜΕ[1] – ΥΕ[2] περιόδου. Επίσης αναφέρθηκε στο τμήμα Χάλκειας – Γαβρολίμνης, όπου έχουν ερευνηθεί δύο μεγάλα συγκροτήματα οικισμού της ΜΕ – ΥΕ περιόδου. Το συγκρότημα των ΜΕ χρόνων συνδεόταν με εργαστηριακές δραστηριότητες, όπως δείχνουν κατάλοιπα κλιβάνων, ενώ το συγκρότημα της ΥΕ (Μυκηναϊκής) εποχής, χαρακτηρίζεται από την άφθονη παρουσία αποθηκευτικών πίθων.
Η αρχαιολόγος κα Κ. Χαβέλα παρουσίασε τα ανασκαφικά ευρήματα της Ιόνιας οδού, στο τμήμα Κουβαράς – Μενίδι όπου ερευνήθηκαν δύο νέες θέσεις. Στην πρώτη, δυτικά της Αμφιλοχίας, αποκαλύφθηκε μεγάλη οικιστική εγκατάσταση του 4ου αι. π.Χ. Η ποικιλία της κεραμικής, αλλά και των άλλων ευρημάτων μαρτυρούν τη χρήση και τη λειτουργία των περισσοτέρων χώρων (αποθηκευτικοί, τροφοπαρασκευαστικοί, χώροι ενδιαίτησης κ.ά.).
Στη δεύτερη θέση, σε υψόμετρο 293 μ. στην ανατολική ακτή του Αμβρακικού κόλπου, νότια της πόλης του Μενιδίου, στη θέση «Παλιοκούλια – Πλακωτή» ερευνήθηκε κτήριο ορθογώνιας κάτοψης με σωζόμενες διαστάσεις 8.00 x 6.00 μ. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι πρόκειται για μικρό ιερό που χρονολογείται στα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια.
Την παρουσίαση των ανασκαφών της Ιόνιας και Παραϊόνιας οδού ολοκλήρωσε με ανακοίνωσή της η Προϊσταμένη της Εφορείας κα Ο. Βικάτου, η οποία αναφέρθηκε στις ανασκαφές της Καλυδώνας, στα Ρηγαίικα, στις Τρεις Εκκλησιές και Σταμνά. Ιδιαίτερα παρουσιάστηκε ένα ταφικό μνημείο που ήλθε στο φως μετά τις πυρκαγιές του καλοκαιριού στην περιοχή της Καλυδώνας, των κλασικών-ελληνιστικών χρόνων με εντυπωσιακά ευρήματα.
 |
| Γενική άποψη της ανασκαφής στην αρχαία Μακύνεια |
Στα Ρηγαίικα στους 245 τάφους προστέθηκαν ακόμα 60 που ερευνήθηκαν το 2011. Εβδομήντα περίπου πήλινα αγγεία, αρκετά ζωόμορφα και ανθρωπόμορφα ειδώλια, ειδώλια σατύρων, και χάλκινα αντικείμενα, ασημένοι «χαρώνειοι οβολοί», περόνες, περιδέραια, και άλλα μικροαντικείμενα, απαρτίζουν το πλούσιο κτερισματικό υλικό που προήλθε από το νεκροταφείο, η ανασκαφή του οποίου είναι σε εξέλιξη. Τα ανασκαφικά δεδομένα πλέον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα το μεγάλο αυτό νεκροταφείο ανήκε στην πόλη της Αλίκυρνας.
Ιδιαίτερη ωστόσο ήταν η αναφορά της κας Βικάτου στη νέα ανασκαφή στην περιοχή του Αγίου Θωμά, παραπλεύρως του υδατορέματος του Αγ. Συμεών, όπου εντοπίστηκε αποθέτης ιερού από τον οποίο προήλθαν 15.000 θραύσματα ειδωλίων και όστρακα αγγείων.
Τη μεγαλύτερη ομάδα ευρημάτων αποτελούν τα ειδώλια, από τα οποία ελάχιστα μόνο σώζονται ακέραια και κυριαρχούν οι γυναικείες μορφές. Πολλές μορφές συνδέονται ερμηνευτικά με τελετουργίες, ενώ αρκετά είναι και τα ειδώλια ζώων (χοίρων, βοοειδών, κριών, αλόγων), και πτηνών, κυρίως περιστεριών. Στο υλικό αυτό ανιχνεύονται στοιχεία από τη λατρεία της Αφροδίτης και του Διονύσου, ενώ για πρώτη φορά στην περιοχή, και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, αναγνωρίζονται στοιχεία από τον κύκλο της Δήμητρας και της Κόρης. Η έρευνα στην περιοχή συνεχίζεται.
Εξίσου σημαντικά ήταν τα αποτελέσματα της έρευνας στη θέση Τρεις Εκκλησιές, όπου το σωζόμενο τμήμα της οχύρωσης, κατά πολλούς μελετητές σχετίζεται με το λιμάνι της αρχαίας Πλευρώνας. Εδώ αποκαλύφθηκαν δύο μεγάλα τμήματα του τείχους, άγνωστα μέχρι τώρα, ενώ διαπιστώθηκε η χρήση του χώρου ήδη από την Προϊστορική εποχή.
Τέλος παρουσιάστηκε και η ανασκαφή στο γνωστό νεκροταφείο των Πρωτογεωμετρικών χρόνων στη θέση Κεφαλόβρυσο Σταμνά. Η κα Βικάτου κλείνοντας την παρουσίασή της τόνισε ότι στο πλαίσιο εκτέλεσης των μεγάλων έργων οδοποιίας στην Αιτωλοακαρνανία επιτελείται ένα τεράστιο ανασκαφικό έργο, και δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει όλο το προσωπικό, μόνιμο και έκτακτο που συμμετέχει σε αυτό (αρχαιολόγους, εργάτες, φύλακες, συντηρητές, σχεδιαστές).
[1] Μέση Εποχή του Χαλκού ή Μεσοελλαδική
[2] Ύστερη Εποχή του Χαλκού ή Υστεροελλαδική (Μυκηναϊκή).
