Σε "Παναγία Ελεούσα" και "Διέξοδο" βραβεία από την Ακαδημία Αθηνών

Γράφει η Λαμπρινή Κουζέλη

Τα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών για το 2015 απονεμήθηκαν το απόγευμα της Τρίτης 22 Δεκεμβρίου στην καθιερωμένη ετήσια πανηγυρική συνεδρία του ανώτατου πνευματικού ιδρύματος της χώρας. Απονεμήθηκαν συνολικά 39 βραβεία στις τρεις τάξεις των Θετικών Επιστημών, Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών.

Ο αστροφυσικός Διονύσιος Σιμόπουλος «για τη συνολική του προσφορά στην εκλαΐκευση και τη διάδοση της Αστρονομίας και την πρότυπη λειτουργία του Ευγενιδείου Πλανηταρίου» βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών όπως και ο Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης, ο οποίος, με την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό του «κατέστησε το ίδρυμα ένα από τα πλέον σύγχρονα ιδρύματα στο είδος του διεθνώς». Το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας τίμησε επίσης τους συνθέτες Μίμη Πλέσσα και Γιώργο Κουρουπό για την προσφορά τους στην ελληνική μουσική καθώς και τον μουσικολόγο και συνθέτη Γεώργιο Λεωτσάκο.

Μεταξύ άλλων, στην Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, τιμήθηκαν με βραβεία του Ιδρύματος Ουράνη η ποιήτρια Ζέφη Δαράκη με το Βραβείο ποιήσεως για το σύνολο του έργου της, η Ιωάννα Μπουραζοπούλου με το Βραβείο μυθιστορήματος για το βιβλίο της «Η κοιλάδα της λάσπης – Ο δράκος της Πρέσπας» (Καστανιώτης, 2014), ο Νίκος Κουφάκης με το Βραβείο διηγήματος για το βιβλίο του «Οικογενειακή πορσελάνη» (Κέδρος, 2014) και ο Γιώργος Αριστηνός με το Βραβείο δοκιμίου για το βιβλίο του «Αφερέγγυοι και πλάνητες. Δοκίμια για τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό» (Κέδρος, 2015).

Το Ίδρυμα Πέτρου Χάρη βράβευσε τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο για το σύνολο του έργου του, τη Μαρία Στεφανοπούλου με το Βραβείο μυθιστορήματος για το βιβλίο της «Άθος, ο δασονόμος» (Ροδακιό, 2015), τον Φαίδωνα Ταμβακάκη με το Βραβείο νουβέλας για το βιβλίο του «Η αναπαλαίωση» (Εστία, 2015), τον Δημοσθένη Παπαμάρκο με το Βραβείο διηγήματος για το βιβλίο του «Γκιακ» (Αντίποδες, 2014) και τους Ήρκο και Στάντη Αποστολίδη με το Βραβείο δοκιμίου για το βιβλίο «Οι πρώτες πηγές. Μέγας Αλέξανδρος. Τα αποσπάσματα των αρχαίων ιστορικών» (Gutenberg, 2015).

Βραβείο απονεμήθηκε στον Γιάννη Δεμιρτζόγλου, καθηγητή και διευθυντή του ιστορικού ομογενειακού εκπαιδευτηρίου της Κωνσταντινουπόλεως «Ζωγράφειο Λύκειο», «για τη συνεχή και πολυσχιδή του δράση με την οποία κατορθώνει να κρατά ανοικτό και ενεργό το σχολείο, διατηρώντας παράλληλα ζωντανή την ελληνικότητά του, παρά τις αντίξοες συνθήκες της εποχής».

Βραβεύθηκε επίσης, στην Τάξη των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών, η Ιεραποστολή της Ιεράς Μητροπόλεως Σιγκαπούρης και Νοτίου Ασίας για το υποδειγματικό ιεραποστολικό, κοινωνικό, φιλανθρωπικό και εκπαιδευτικό έργο της, που επιτελείται με πραγματική αυτοθυσία, κάτω από αντίξοες συνθήκες, το Εργαστήρι Ειδικής Επαγγελματικής Αγωγής και Αποκαταστάσεως «Παναγία Ελεούσα» Νομού Αιτωλοακαρνανίας (1990), για τη δωρεάν παροχή ποιοτικών υπηρεσιών σε άτομα με νοητική στέρηση με σκοπό την κοινωνική ένταξή τους, τη στήριξη των οικογενειών τους και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σε θέματα αναπηρίας, το πλήρωμα του περιπολικού σκάφους Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής «602» με Κυβερνήτη τον Ανθυποπλοίαρχο Λ.Σ. κ. Κυριάκο Παπαδόπουλο, για τις εξαίρετες πράξεις υψηλής ανθρωπιστικής αξίας κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων έρευνας και περισυλλογής προσφύγων στο νησί της Λέσβου και, μετά θάνατον, ο πρεσβύτερος Ευστράτιος Δήμου (παπα-Στρατής) «για το μεγάλο φιλανθρωπικό και κοινωνικό του έργο, από το 2007 έως και τον θάνατό του τον Αύγουστο, στο νησί της Λέσβου. Το Σωματείο “Αγκαλιά” που ίδρυσε, περιέθαλψε και συνέδραμε περίπου 10.000 πρόσφυγες αλλά και άπορους Έλληνες και τις οικογένειές τους».

Επαίνους έδωσε η Ακαδημία στον Ιωάννη Λάμπρη, καθηγητή Ανοσολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, «για την υπερδεκαετή προσφορά του στη διάδοση των βιοϊατρικών επιστημών στην Ελλάδα, μέσω του κοινωφελούς οργανισμού “Aegean Conferences” που έχει ιδρύσει» και στον κοινωφελή ιδιωτικό πολιτιστικό οργανισμό ΔΙΕΞΟΔΟΣ, με έδρα την Ιερά Πόλη Μεσολογγίου, «για την ιδιαιτέρως μεγάλη πολιτισμική, πολιτιστική και κοινωνική του δράση μέσω του μουσείου του, των εκδόσεών του, εκθέσεων και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, καθώς και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές και φοιτητές της περιοχής».

Η συνεδρία ξεκίνησε με ομιλία του προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών Δημήτρη Νανόπουλου για το πρόβλημα της διαχείρισης της πληροφορίας από τις Μαύρες Οπές, το οποίο είναι από τα βασικότερα της Σύγχρονης Φυσικής τα τελευταία 40 χρόνια. Ο πρόεδρος της Ακαδημίας αναφέρθηκε σε μία πολύ πρόσφατη εργασία του με τους John Ellis και Νίκο Μαυρόματο, όπου επιχειρείται το σπάσιμο του Κώδικος της πληροφορίας στις Μαύρες Οπές και μία καινούργια ερμηνεία της «ακτινοβολίας Hawking», χρησιμοποιώντας τη Θεωρία των Υπερχορδών.

Ακολούθως, σύμφωνα με το τυπικό, ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Βασίλειος Πετράκος παρουσίασε την Έκθεση για το έργο της Ακαδημίας κατά το έτος 2015. Η τελετή συνεχίστηκε με την απονομή των βραβείων και επαίνων από τον πρόεδρο της Ακαδημίας.

Διαβάστε αναλυτικά τα βραβεία της Ακαδημίας

Τι δήλωσαν στο «Βήμα» οι βραβευθέντες της Τάξης των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών:

«Είναι μια, έστω και καθυστερημένη, ηθική αναγνώριση μιας σιωπηρής και ταπεινής προσφοράς, κυρίως με τις βιβλιογραφίες, τα ποιήματα, τις μελέτες» δήλωσε ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ο ποιητής και βιβλιογράφος και μελετητής του Καβάφη και του Σεφέρη. Με αφετηρία το 1963, όταν κάνει την πρώτη του δημόσια εμφάνιση με την ποιητική συλλογή «Απόπλους», η μόνη διάκριση που έλαβε ήταν το 1959, όταν η «Πανσπουδαστική» του έδωσε το δεύτερο βραβείο σε πανσπουδαστικό διαγωνισμό για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Παλαμά. Με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα τον έχουν τιμήσει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2006) και το Πανεπιστήμιο Πατρών (2010).

«Ευχαριστώ από καρδιάς την Ακαδημία Αθηνών για την ευγενική και δυναμική της χειρονομία προς την ποίησή μου», δήλωσε η Ζέφη Δαράκη. «Η ποίηση γενικά, το ποίημα, συνδιαλέγεται με αυτό που δεν λέγεται, η τέχνη γενικά είναι ένα ποίημα που δεν λέγεται» συμπλήρωσε η βραβευθείσα.

«Είναι πολύ τιμητική και συγκινητική διάκριση και ευχαριστώ τα μέλη της Ακαδημίας για αυτή τη χειρονομία εμπιστοσύνης και ενθάρρυνσης που γίνεται ακόμη πιο σημαντική σε μια εποχή μάλλον αφιλόξενη για ονειροπόλου δημιουργούς», μας είπε η Ιωάννα Μπουραζοπούλου. Ήταν πάρα πολύ χαρούμενη, «όπως μπορείτε να φανταστείτε», συμπλήρωσε η συγγραφέας που έχει κερδίσει κριτικούς και αναγνώστες για τις φανταστικές αφηγήσεις της.

«Είχα πάντα την πεποίθηση ότι τα λογοτεχνικά βραβεία τα κερδίζουν βιβλία και όχι συγγραφείς. Όχι μόνο επειδή το καλό βιβλίο είναι συνήθως πιο έξυπνο από τον δημιουργό του, αλλά και γιατί οι αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται, αυτό γνωρίζουν και όχι τον άνθρωπο που το έγραψε. Δεν έχω κάτι πιο προσωπικό να πω. Το χρηματικό έπαθλο θα φροντίσω να πάει και σε άλλους που το δικαιούνται και σε εκείνους που το έχουν ανάγκη», δήλωσε η Μαρία Στεφανοπούλου. «Αν μπω στη θέση του βραβευόμενου, του μυθιστορήματος δηλαδή, νιώθω χαρά επειδή ο παράδοξος κεντρικός του ήρωας, από ό,τι διαπίστωσα στον ένα χρόνο που κυκλοφορεί το βιβλίο, έχει αγαπηθεί από πολλούς αναγνώστες, κι αυτοί λοιπόν δικαιώνονται κατά κάποιο τρόπο».

«Είναι σπουδαία τιμή το βραβείο αυτό, με ευχαριστεί, με ενθουσιάζει αλλά και εναποθέτει επάνω μου και ένα βάρος, μια μεγάλη ευθύνη για το τι γίνεται στη συνέχεια. Υπό αυτήν την έννοια η βράβευση αυτή με κρατά σε εγρήγορση» δήλωσε ο Νίκος Κουφάκης, ο οποίος προσπαθεί να ισορροπήσει τα συναισθήματά του ανάμεσα στο αίσθημα της τιμής και της ευθύνης.

Για τον 32χρονο Δημοσθένη Παπαμάρκο «αποτελεί πολύ μεγάλη τιμή το γεγονός ότι η Ακαδημία Αθηνών ξεχώρισε το “Γκιάκ” ανάμεσα σε άλλα αξιόλογα βιβλία και έρχεται ως επιστέγασμα της μεγάλης χαράς που μου έχει δώσει η θερμή υποδοχή του βιβλίου από το αναγνωστικό κοινό».

«Είμαι έκπληκτος, δεν είχα φανταστεί ότι “Η αναπαλαίωση” θα έπαιρνε αυτό το βραβείο, είναι το βιβλίο που έγραψα πιο αναίμακτα, ένα βιβλίο που ήρθε μόνο του, που γράφτηκε σε εβδομάδες παρά σε χρόνια και στο οποίο η κριτική στάθηκε ιδιαίτερα γενναιόδωρη, και ευχαριστώ την Ακαδημία Αθηνών πάρα πολύ για την τιμή που μου κάνει», ήταν τα λόγια του Φαίδωνα Ταμβακάκη.

«Αισθάνομαι πραγματική ικανοποίηση και μεγάλη χαρά γιατί το βραβείο αυτό αποτελεί επιστέγασμα πορείας ετών πάνω στο γράψιμο. Το βιβλίο προσπάθησε να πει μερικά πράγματα, έχει μια στυλιστική ευφορία –γιατί χωρίς ύφος η αλήθεια δεν αγρεύεται– και προσεγγίζει με τρόπο αιρετικό θέματα όπως ο μοντερνισμός και ο μεταμοντερνισμός, ο Παπαδιαμάντης, η μετάφραση και άλλα, γενικά όλα αυτά που εμπεριέχονται στη λέξη “γραφή”. Είναι το πρώτο βραβείο που λαβαίνω, οπότε η χαρά είναι διπλή», δήλωσε ο δοκιμιογράφος Γιώργος Αριστηνός.

«Δέχομαι το βραβείο με έκφραση απορίας», ομολογεί ο Ήρκος Αποστολίδης, «διότι σε αυτόν τον τόπο δεν έχω συνηθίσει να βλέπω άξιες βραβεύσεις και άξια κριτική. Το βιβλίο ήταν καρπός δουλειάς τριάντα χρόνων και ευχαριστούμε τα μέλη της Ακαδημίας Αθηνών που αντελήφθησαν το βάρος της δουλειάς, ότι είναι ένα έργο εθνικό. Δεν ήμασταν διατεθειμένοι να κάνουμε πίσω στις απαιτήσεις της δουλειάς αυτής επειδή η εποχή είναι ντεμοντέ. Είμαι συγκινημένος, σέβομαι και εκτιμώ το ότι κάποιοι κατάλαβαν τη σημασία αυτού του έργου, είναι καλό για την παιδεία αυτού του τόπου που καθορίζεται με κριτήρια πολιτικά και όχι ποιοτικά. Όχι ότι θα αλλάξει τίποτα, αλλά τουλάχιστον να μένουν τα καλά βιβλία, τα καλά έργα τέχνης, γι’ αυτά διψάει ο κόσμος σήμερα».

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Το Βήμα"