Γράφει ο Κώστας Κούστας
Περιφερειακός Σύμβουλος Δυτικής Ελλάδας
Οι υγρότοποι της Π.Δ.Ε αποτελούν μοναδικά οικοσυστήματα και είναι πολύτιμοι καθώς προσφέρουν πολλαπλά οφέλη. Οι σημαντικότερες περιβαλλοντικές τους λειτουργίες, είναι ο ρόλος τους στον κύκλο του νερού, μέσω του εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα και του μετριασμού του θρεπτικού και ρυπαντικού φορτίου με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων
Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας διαθέτει πάνω από το 50% των λιμνοθαλάσσιων εκτάσεων της χώρας. Σε αυτήν ανήκουν διοικητικά ή υποστηρίζονται χερσαία περίπου το 25% των θαλάσσιων ιχθυοκαλλιεργειών στην Ελλάδα, το 25% των λιμνών δραστηριοποιούνται περισσότερα από 1600 επαγγελματικά σκάφη παράκτιας, μέσης αλιείας καθώς και αλιείας εσωτερικών υδάτων. Τα χαρακτηριστικά αυτά συν το γεγονός ότι η περιφέρειά μας είναι κύριο κέντρο εμπορίας ψαριών και εξαγωγής αυτών σε τρίτες χώρες, την καθιστούν μια από τις σημαντικότερες περιφέρειες στον τομέα αλιείας, υδατοκαλλιεργειών, μεταποίησης και εμπορίας στη Ελλάδα.
Η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου – Αιτωλικού ανήκει στους σημαντικότερους υγροτόπους της χώρας που έχουν χαρακτηριστεί ως «Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας» στο πλαίσιο της Σύμβασης Ραμσάρ (1971) Η κοινωνικοοικονομική τους διάσταση σχετίζεται άμεσα με ανθρώπινες δραστηριότητες όπως είναι η γεωργία και η αλιεία, ο οικοτουρισμός, καθώς η αισθητική τους αξία είναι υψηλή. Η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου – Αιτωλικού , περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000, καθώς έχει χαρακτηριστεί Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και ως Ε.Δ.Ζ (Ειδικής Ζώνη Διατήρησης) σύμφωνα με το νόμο Ν3937/2011, (ΦΕΚ60/Α/31-3-2011).
Σήμερα, 20 χρόνια μετά την καθιέρωση του Δικτύου NATURA 2000, γίνεται φανερό ότι από μόνη της η ένταξη μίας περιοχής στο Δίκτυο, δεν επαρκεί για την προστασία της. Στη διάρκεια των ετών που πέρασαν , η επιστημονική γνώση διερευνήθηκε και το διεθνές περιβαλλοντικό δίκαιο αναπτύχθηκε. Η Ελλάδα, σήμερα, έχει στα χέρια της μία σειρά από νομοθετικά εργαλεία που της παρέχουν την επιλογή να προστατεύσει, να διαχειριστεί και να αναδείξει τις μοναδικές προστατευόμενες περιοχές της
Η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου – Αιτωλικού ως μεγαλύτερος ελληνικός υγροβιότοπος διεθνούς σημασίας με έκταση 336.870 εκταρίων, τροφοδοτείται από δυο μεγάλους, σε ροή ποταμούς, τον Αχελώο και τον Εύηνο. Επίσης έχει χαρακτηριστεί ως «Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου − Αιτωλικού» συμφωνα με την ΚΥΑ 22306/2006 (ΦΕΚ 477/Δ/31.5.06).
Το περισσότερο υποβαθμισμένο τμήμα της, είναι το ΒΑ (Βορειοανατολικό) Κλείσοβας, που είναι αποδέκτης επεξεργασμένων και μη αποβλήτων της πόλης του Μεσολογγίου και της ευρύτερης περιοχής, ρεμάτων, απορροών ομβρίων και αποστραγγιστικών αντλιοστασίων. Το αποτέλεσμα είναι ευτροφισμός, κρίσεις οξυγόνωσης, με αποτέλεσμα θάνατους ψαριών και δυσοσμία. Τα νερά που αποστραγγίζουν τις καλλιέργειες περιέχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, που επιβαρύνουν τη λιμνοθάλασσα που είναι μία κλειστή θάλασσα, χωρίς κυματισμό. Έτσι τα νερά ,δεν ανανεώνονται και παραμένουν στάσιμα.
Τα φυτοφάρμακα χαρακτηρίζονται λίγο πιο αθώα σε σχέση με τα λιπάσματα που δημιουργούν τεράστια επιβάρυνση και επιδρούν αρνητικά στο οικοσύστημα. Υπάρχουν αποτελέσματα μελετών που δείχνουν σαφή επιβάρυνση στα νερά της λιμνοθάλασσας όπου καταλήγουν τα νερά της αποστράγγισης του κάμπου, παρασύροντας μαζί τους και τα βλαβερά συστατικά των λιπασμάτων. Μεγάλη επιβάρυνση προκαλεί το αντλιοστάσιο D6 που βρίσκεται στην περιοχή της Αστροβίτσας Αιτωλικού, και διοχετεύει το νερό στο βόρειο τμήμα της λιμνοθάλασσας, όπου το βάθος, σε σχέση με την υπόλοιπη, είναι μεγάλο.
Η υποβάθμιση του οικοσυστήματος εξ αιτίας των προαναφερομένων ανθρωπογενών δράσεων αλλά και της απώλειας τροφοδοσίας των φερτών των ποταμών Αχελώου και Ευήνου λόγω φραγμάτων αλλά και κατακράτησης μεγάλων ποσοτήτων νερών υποβαθμίζει την δυναμική του αλλά και διασπά την αμμοθινική οριοθέτησή της από των θάλασσα.
H ανάγκη για την διασφάλιση και τη μακροπρόθεσμη διατήρηση της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου - Αιτωλικού σε ικανοποιητικό επίπεδο είναι πρόδηλη. H οικονομική αποτίμηση της σημασίας των προστατευμένων υγροτόπων ανοίγει νέες προοπτικές για το κοινωνικο-οικονομικό όφελος από την επένδυση στην προστασία του περιβάλλοντος και αποτελεί προτεραιότητα ζωτικής σημασίας για τους τοπικούς φορείς.
H αποσυμφόρηση της λιμνοθάλασσας σε ότι αφορά τη ρύπανση, και τη διαχείριση των υδατικών πόρων, είναι το ζητούμενο εδώ και δύο τουλάχιστο δεκαετίες για την περιοχή του ευρύτερου Δήμου Ι.Π. Μεσολογγίου και στόχος διεκδίκησης και του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Αιτωλικού. H λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τοπόσημο διεθνούς ενδιαφέροντος, μοναδικής ανάδειξης κι όχι απαξίωσης.
Η Περιφερειακή αρχή οφείλει άμεσα να προχωρήσει στην εφαρμογή μελετών που έχουν εκπονηθεί και είναι ώριμες για υλοποίηση ,την άμεση εξεύρεση τομεακού προγράμματος χρηματοδότησης και την άμεση δημοπράτηση των έργων αφού οποιαδήποτε αργοπορία πλέον δημιουργεί ανεπίστρεπτα καταστροφικά φαινόμενα στο ευαίσθητο και ήδη υποβαθμισμένο λιμνοθαλάσσιο οικοσύστημα.
